KANSIZLIK BELİRTİLERİ
Yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi, çabuk yorulma
Çalışma kapasitesinde azalma
Sık hastalanma
İştahsızlık, bulantı
Ciltte, göz kapaklarının iç kısmında ve avuçta solukluk
Çarpıntı ve nefes darlığı
Daha fazla üşüme
Konsantrasyon bozukluğu
KANSIZLIĞIN YOL AÇTIĞI SORUNLAR
Kansızlık, tedavi yapılmadığında ya da geciktirildiğinde önemli sonuçlara neden olabilir.
Gebelerde;
Bebek ölümleri artabilir.
Düşük kilolu bebek doğurma riski artar.
Erken doğum riski artar.
Vücut direnci düşer ve hastalıklar daha sık görülür.
Doğum sonrası lohusalık dönemi problemleri artar, doğumda kan verilmesi (transfüzyon) gerekebilir.
Bebek ve çocuklarda;
Büyüme olumsuz etkilenir genelde yavaşlar.
Fiziksel aktivite azalır.
Hastalıklar daha sık görülür.
Algılama, öğrenme ve yorumlama fonksiyonları azalır, dikkat dağılması, yorgunluk ve ilgisizlik artar (okul başarısı düşer).
Yetişkinlerde;
Sürekli yorgunluk hissi vardır, halsizlik oluşur, iş gücü azalır.
Hastalıklar daha sık görülür.
BESİNLERİN DEMİR ORANLARI:::::::::::::::::::::::
Esas önemli olan nokta besinlerin içerdiği demirden çok ne kadarının vücut tarafından emilebildiğidir.
BESİN | 100 gr.da DEMİR |
Dalak | 15"" mg |
Bira mayası | 17.3 mg |
Pekmez | 16.1 mg |
Buğday kepeği | 14.9 mg |
Kabak çekirdeği | 11.2 mg |
Karaciğer | 8 – 9 mg |
Ay çekirdeği | 7.1 mg |
Darı | 6.8 mg |
Maydanoz | 6.2 mg |
Yulaf | 4 – 6 mg |
Yer elması | 3.4 mg |
Ceviz | 3.1 mg |
Kırmızı et | 2 – 4 mg |
Yumurta | 2 – 3 mg |
Baklagiller | 2 – 3 mg |
Mercimek, pirinç | 3 – 4 mg |
Yeşil sebze (çiğ) | 1 – 8 mg |
Balık | 0.5 - 1.5 mg |
Meyve | 0.3 – 4.0 mg |
Patates | 0.3 – 2.0 mg |
Tavuk | 1.5 mg |
Fındık, fıstık | 1 – 3 mg |
Süt | 0.1 – 0.4 mg |
BESİN | EMİLİM YÜZDESİ |
Dana eti | % 15 – 20 |
Balık eti | % 10 |
Dana karaciğeri | % 9 – 17 |
Soya fasulyesi | % 5 – 7 |
Yeşil salata | % 4 – 5 |
Buğday | % 4 – 5 |
Mısır | % 3 – 4 |
Kuru fasulye | % 2 – 3 |
Ispanak | % 1 – 2 |
Pirinç | % 1 |
Hayvansal Demir Kaynakları
En Zengin Besinler: Diğer Kaynaklar:
-İstiridye -Dana eti
-Karaciğer -Karides
-Tavuk ciğeri -Sardalya
-Dana ciğeri -Hindi
Demir Kaynakları
En Zengin Besinler: Diğer Kaynaklar:
-Çeşitli kahvaltılık gevrekler -Konserve baklagiller
-Fasulye ve mercimekler -Kabuğuyla pişirilmiş patates
-Kabak çekirdeği -Makarna
-Konserve kuşkonmaz
Demir Emilimini Arttıran Besinler:
-Et/ Balık/ Süt ve Süt ürünleri
-Portakal, Çilek, Greyfurt
-Brokoli, brüksel lahanası, domates, patates, biber
Demir Emilimini Engelleyen Besinler:
-Kırmızı şarap, Kahve ve çay
-Ispanak, tatlı patates
-Soya ürünleri
Kansızlığa Karşı Formül
Kansızlık tedavisinde doğru seçilmiş bir beslenme modelinin önemi büyük. Tüketmeniz gereken besinleri biliyor musunuz? |
Demir kaynaklı besinlerin yanı sıra, her öğünde bol yeşillik tercih edilmeli, demir kaynağı ıspanak yumurtaile pişirilmeli, kalsiyumdan zengin besinler ara öğünde tüketilmeli. Dyt. Şefika Aydın Selçuk, demir eksikliğine bağlı kansızlık tedavisinde tüketilmesi gereken besinleri şöyle sıralıyor: • Karaciğer, kırmızı et, tavuk ve balık eti
• Yumurta
• Üzüm ve pekmez
• Kuru baklagiller
• Kuru kayısı, kuru üzüm, kuru dut gibi kuru meyveler
• Yeşil yapraklı sebzeler ( ıspanak, pazı )
• Fındık, fıstık ve susam
Baklagilleri etle pişirin, yumurtayı portakal suyu ile tüketin
Demir emilimini artırmanın önemli bir yolu bu besinleri C vitamini ile birlikte tüketmek. • Her öğünde bol limonlu yeşillikler ve bu yeşilliklerden oluşan karışık bir salata, demir emilimi artırmaktadır.
• Yumurta tüketilirken yanına taze sıkılmış portakal veya greyfurt suyu tercih edilmesi, yumurtadaki demirin daha fazla emilmesini sağlamaktadır.
• Yumurta haşlama yerine kimi zaman menemen gibi pişirilip; yeşil, kırmızıbiber, domates ve soğanla C vitamini kazandırıldığında, demirin alımını artırılmış olur.
• Ispanak yanına yoğurt ile tüketildiğinde demir emilimi azalmaktadır. Ispanağın yumurta ile pişirilmesi ise biyoyararlılığını artırır.
• Kurubaklagil ve tahıllı yemekler; yanında mutlaka bol maydanozlu, marullu, domates ve limonlu salata ile tüketildiğinde, tahıl ve baklagillerin içindeki demir daha fazla emilir. Ayrıca bu besinler kıyma, parça et ya datavukla pişirildiğinde demir alımı artmaktadır.
• Demir eksikliği ileri boyutta olan kişiler; süt, yoğurt ve ayran gibi kalsiyum içeren gıdaları yemeklerin yanına değil, ara öğünlerde tüketmelidir. Çünkü kalsiyumun demirin emilimini yavaşlatma özelliği vardır.
• Kahvaltılarda 1- 2 tatlı kaşığı kadar pekmez günlük demir ihtiyacının çoğunu karşılamaktadır. Özellikle keçiboynuzu pekmezi demir yüksek demir içerir.
• Ara öğünlerde; kuru meyvelerden kayısı, dut ve kuru üzüm, günlük demir alımına katkıda bulunur.
Yemeklerle çay ve kahve tüketmeyin
Çay ve kahveyi ara öğünlerde tüketmek gerekir. Özellikle çayda bulunan fitat ve tanenlerin demir emilimini azaltmamaları için, çayı açık ve limon sıkarak içmekte yarar vardır.
“DOĞRU BESLENME KAN YAPIMINI ARTIRIR”
Doğru beslenme yöntemi ile kan yapımının artacağını belirten Şatıroğlu, şu önerilerde bulundu:
- Ispanak yemeği yapılırken acı suyu çıksın diye haşlandıktan sonra sıkılıp, suyu atılmamalı. Böyle yapıldığında sebzenin suyunda kalan tüm demir kullanılamadan atılmış oluyor.
- Demirden zengin makarna da az suda haşlanmalı, soğuk sudan gecedilirilmeden haşlandığı su ile tületilmeli.
- Diyet programlarındaki gibi her şey haşlama ile yenmemeli. Türk mutfağı gayet besleyicidir, sadece yağ azaltılmalı, sebzeler tamamen öldürülmeden yarı çiğ yenmeli ve kendi suyu ile pişirilmeli.
- Özellikle şehir merkezlerinde sıkça tüketilen beyaz ekmek çok tercih edilmemeli. Bunun yerine bildiğimiz tam tahıllı köy ekmeği ya da yufka tüketilmeli.
- Çay ve kahve, yemeklerden hemen sonra içilmemeli. Bu, demirin emilimini engelliyor ve yemekte yenilen yiyeceklerdeki demir etkisiz hale geliyor. Çay ve kahve ya yemek yedikten 1-2 saat sonra tüketilmeli ya da yemekten önce içilmeli.
- Konsantre meyve suları yerine taze sıkılmış meyve suları içilmeli. Meyvelerin içindeki şeker yeterli olduğu için ayrıca tatlandırıcı konulmamalı.
- Yemeklerin tadına bakılmadan tuz dökülmemeli. Kişinin düşük tansiyon gibi sağlık sorunu olmadığı sürece,sebzelerin kendi tuzu yeterlidir. 2-3 gün yemekler kendi tuzunda yenildiğinde, damak o tada alışacak ve fazla tuz tüketimimin önüne geçilmiş olacak. Çünkü özellikle tuz ve şeker, yüksek tansiyon, damar tıkanıklığı ve kolesterol açısından riski artırır.
- Keçiboynuzu, üzüm ya da dut pekmezinden, sabahları uyanır uyanmaz bir kahve fincanı dolusu içilmeli. Pekmezin içine, demirin emilimini artırmak için limon sıkılabilir ya da damak tadına göre biraz tahin konulabilir. Ancak, kansızlık problemi olan kişi aynı zamanda kalsiyum takviyesi alıyorsa ikisi aynı zamanda tüketilmemeli. Pekmezin içilmesinden 30-45 dakika sonra süt içilmeli.
KANSIZLIK (ANEMİ) TANISI
Hekim muayenesi ile birlikte yapılacak basit bir kan sayımı ile kansızlık tanısı konulabilir. Tam kan sayımında düşükhematokrit (%33-35’den az) ve hemoglobin (11g/dl’den düşük) değerleri kansızlık göstergesidir. -----------BENDE KAN ORANI 8 GR ÇIKTI------------
ÇAY VE KAHVE KANSIZLIK YAPIYOR::::::::::::::
BEN UZUN SÜRE GÜNDE 1 BAZEN 2 FİNCAN TKAHVESİ İÇİYORDUM…..ÖZELLİKLE YEMEKLERDEN SONRA!!!!!!!!!!!!!!!AMAN SAKIN ARKADAŞLAR BU BENİ MAHVETMİŞ!!!!!!!!!!!!!!
Aynı şekilde kahve ile ilgili yapılan araştırmalar kahvenin besinlerden alınan demirin emilimini azalttığını ortaya koyuyor. Çay ve kahvenin koyuluk oranının artması demir emilimindeki kaybı da o oranda artırıyor.